Kumulun Tespiti, Kıyının İcadı

Dilşad Aladağ

19.00, 21.12.2023

20 Yüzyıl’da Anadolu kırsalı, modernleşme projelerinin araştırma ve geliştirme sahasına dönüşür. Bu sahada ormancılara düşen görevlerden biri de aktif kıyı kumullarının tespiti ve ıslahıdır. Prof. Dr. İbrahim Atay’ın ‘’Çok yönlü ve çok önemli zararlara’’* sebep olacağını düşündüğü ‘’aktif’’ kumulların, 20. Yüzyılın ikinci yarısı artış gösteren peyzaj müdahaleleriyle stabilize edilmesi amaçlanmıştır. Kumula dair devlet anlatıları onu ya kontrolü güç bir canavara ya da üzerinde ot bile bitmeyecek kurak bir çöle benzetir. Bu dönemde Anadolu sahillerinde binlerce hektarlık kumul sahası uzak diyarlardan ithal edilen tohumlar ve mimari müdahalelerle ıslah edilir. Canavar zapt edilir, çöl evcilleştirilerek mahsul verebilecek duruma getirilir. Kumul’un tespiti aynı zamanda kıyının icadına zemin hazırlar. Önce yeni bir doğa ortaya çıkar. Ardından kıyılarda tarım arazileri yeşertilir ve tatil köyleri yükselmeye başlar. 

Mimar ve araştırmacı Dilşad Aladağ’ın Kumulun Tespiti, Kıyının İcadı başlıklı sunum-performansı Prof. Dr. Atay’ın 1972 yılında yayınladığı Kumulların Tesbiti ve Ağaçlandırılması Tekniği kitabınıdan yola çıkar. Tespit ve ıslah edenin bakışına, eşlikçi tohumlara ve mimari müdahalelere dair iki jenerasyon arasında bir diyalog kurgular. Önerilen teknikleri Akdeniz kıyılarında gerçekleşen çalışmalar üzerinden takip eden alan bu diyalog, Türkiye kıyılarının dönüşümüne zemin hazırlayan uygulamaları tartışmaya açar.

Referans: İbrahim Atay, Kumulların Tesbiti ve Ağaçlandırılması Tekniği, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Kurtulmuş Matbaası, İstanbul, 1972

Kıyılar araştırması kapsamında gerçekleşecek olan “Kumulun Tespiti, Kıyının İcadı”, British Council Yaratıcı İş Birlikleri Hibe Programı kapsamında desteklenmektedir.